Οπότε σκέφτεσαι να κάνεις διδακτορικό και αναρωτιέσαι αν θέλεις να το κάνεις εδώ ή στο εξωτερικό; Πόσο σε νιώθω θα ήθελα να γνωρίζεις, πριν καν συνεχίζεις να διαβάζεις αυτό το άρθρο.

Είναι απλά μια σκέψη;

Λοιπόν ας ξεκινήσουμε από την αρχή. Το διδακτορικό δεν είναι απλά σπουδές αλλά περισσότερο εργασία κυρίως ερευνητική. Θα πρέπει να το γνωρίζεις. Ύστερα από ώριμη σκέψη και χωρίς πίεση, σκέψου καλά αν θα ήθελες να ακολουθήσεις αυτό το μονοπάτι και αυτό γιατί είναι αρκετά στρυφνό και σίγουρα όχι για όλους. Πολλές φορές δεν είναι η καλύτερη επιλογή ενώ υπάρχουν αναρίθμητες μαρτυρίες ανθρώπων που το μετάνιωσαν για αρκετούς λόγους. Εφόσον ξεκαθαρίσεις μέσα σου τι θέλεις και γιατί, προχώρησε.

Σκέψου διπλά!

Ελλάδα ή εξωτερικό;

Άλλη μια ερώτηση που θα κληθείς να απαντήσεις στον εαυτό σου είναι αν θέλεις να το κάνεις στην Ελλάδα ή το εξωτερικό. Ο τίτλος μπορεί στο πέρας των ετών να είναι ίδιος, ωστόσο η επιλογή μπορεί να έχει βαρύνουσα σημασία για λόγους που θα εξηγηθούν.

Στην Ελλάδα οι υποψήφιοι διδάκτορες έχουν σημειώσει δραματική άνοδο. Αυτό σημαίνει ότι αφενός υπάρχει ζήτηση αφετέρου τα εκπαιδευτικά ιδρύματα που έχουν κριτήρια επιλογής, έχουν γίνει ελαφρώς πιο επιλεκτικά στην αποδοχή και αν με ρωτάς, ίσως είναι για καλό.

Το να κάνεις ένα διδακτορικό στην Ελλάδα του 2022 πλέον, αποτελεί μια ιστορία που σηκώνει συζήτηση. Παρότι φαινομενικά υπάρχει μια τυπική προσφορά και θέσεις για ενδιαφερόμενους, η διαδικασία επιλογής και εύρεσης καθηγητή ή μέλους ΔΕΠ με συναφή ερευνητικά ενδιαφέροντα μπορεί να σε δυσκολέψει εξαιρετικά. Ο χρόνος τρέχει και θα πρέπει να γνωρίζεις ότι το πρόγραμμα των καθηγητών είναι ιδιαίτερα πιεσμένο ενώ ο αριθμός υποψηφίων διδακτόρων που μπορούν να επιβλέψουν είναι συγκεκριμένος. Συνηθίζεται ένας αριθμός θέσεων να παραμένουν κενές και μη διαθέσιμες για λόγους παραγωγικότητας του καθηγητή/καθηγήτριας ή για να είναι διαθέσιμες σε φοιτητές με τους οποίους έχουν γνωριστεί και εργαστεί ήδη.

Δεν υπάρχει κάτι μεμπτό σε αυτό, ωστόσο αν δεν ανήκεις στην τελευταία κατηγορία, οι πόρτες του εξωτερικού ανοίγουν πιο φιλόξενα στις περισσότερες περιπτώσεις και φυσικά εξαρτάται και σε ποιο ίδρυμα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης θα αιτηθείς.

Ας εξετάσουμε το εξωτερικό και ας δικαιολογήσω την παρότρυνση που υπάρχει στον τίτλο του άρθρου.

Στο εξωτερικό και πάντα αναλόγως του ιδρύματος και του τμήματος που θα επιλέξεις, θα συναντήσεις ένα υποστηρικτικό δίκτυο, ωστόσο απαιτητικό. Το διαφορετικό mentality με το οποίο θα έρθεις σε επαφή στην μακρά πορεία σου και το περιβάλλον που θα εργαστείς ίσως είναι η προστιθέμενη αξία που αναζητά κάποιος, ειδικότερα αν σκέφτεται να εργαστεί και να ζήσει στο εξωτερικό.

Δε θα ήθελες να έχεις το συγκριτικό πλεονέκτημα εξ αρχής γνωρίζοντας ότι έχεις επενδύσει σεβαστό χρόνο και φαιά ουσία σε κάτι που θα σε βοηθήσει αργότερα σε επαγγελματικό επίπεδο; Φυσικά οι περισσότεροι απαντούν ναι. Σημασία έχει όμως τι θα απαντήσεις εσύ αυτή τη στιγμή που διαβάζεις αυτό το άρθρο.

Σε κάθε περίπτωση, οφείλεις να γνωρίζεις ότι η επιλογή του εξωτερικού δεν είναι για όλους επίσης. Το να είσαι μακριά από το οικογενειακό σου περιβάλλον, τους κύκλους σου και την πατρίδα σου για χρόνια, είναι ένας άθλος. Επίσης ο όγκος των εργασιών γίνεται σε αγγλικά με συγκεκριμένη ορολογία, κάτι που επίσης δεν είναι για όλους.

Γιατί θέλεις να κάνεις διδακτορικό;

Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να απαντήσεις όχι στο πόσο θέλεις να το κάνεις, αλλά επί της ουσίας, γιατί θέλεις να το κάνεις. Οι απαντήσεις είναι πολλές.

·       Σε ενδιαφέρει η προοπτική για μια ακαδημαϊκή καριέρα και η διδασκαλία;

·       Σε ενδιαφέρει η βιομηχανία και το R&D;

·       Θέλεις να το κάνεις για να αυξήσεις γενικότερα την πιθανότητα να εργαστείς;

Θα πρέπει να θέσεις ερωτήματα στον εαυτό σου και να απαντήσεις ο ίδιος σε αυτά.

Επίσης καλό θα ήταν να γνωρίζεις ότι στην Ελλάδα τουλάχιστον ο τομέας R&D είναι πολύ μικρός και οι θέσεις ελάχιστες. Αντίθετα στο εξωτερικό, αναλόγως του εκπαιδευτικού ιδρύματος και της χώρας, η βεντάλια των επιλογών ανοίγει κατά πολύ.

Ο ακαδημαϊκός χώρος και η επαγγελματική εξέλιξη σε αυτόν, στην Ελλάδα τουλάχιστον, είναι ιδιαίτερα κλειστός συγκριτικά με το εξωτερικό όπου μπορείς να προχωρήσεις κάπως ευκολότερα. Μη διστάσεις να διασταυρώσεις αυτές τις πληροφορίες που διαβάζεις με δική σου έρευνα, ωστόσο θεωρώ ότι θα καταλήξεις σε γενικές γραμμές να συμφωνείς.

Η προετοιμασία για το διδακτορικό

Δε θα αναλωθείς στο να διαβάζεις για τις διαδικασίες, αλλά για κάτι που δεν το περιμένεις. Η πορεία που επιλέγεις να ακολουθήσεις είναι μακρά και κρύβει δυσκολίες σε γωνίες που συνήθως δεν πέφτει το απαραίτητο φως για να διακρίνεις.

Η πνευματική διαύγεια και η σωματική σου κατάσταση μπορεί να κρίνουν σε σημαντικό βαθμό την επιτυχία από την αποτυχία. Καλείσαι να μελετάς, να διαβάζεις, να αναλύεις, να σκέφτεσαι και να κάθεσαι μεγάλο χρονικό διάστημα μπροστά από τον υπολογιστή σου παρακολουθώντας webinars σχετικά. Εκτός από το γνωστό πλέον time management και τα χρονοδιαγράμματα που πρέπει να τηρείς με αυστηρά deadlines, υπάρχει και το mind management. Φρόντισε τον εαυτό σου για να μπορέσεις να αποδόσεις τα μέγιστα των δυνατοτήτων τους. Εάν σκεφτείς να τα παρατήσεις και να κάνεις drop out, από το λεγόμενο burnout που θα επέλθει ή αν σε επισκεφτεί η κατάθλιψη να γνωρίζεις ότι είναι κάτι που αποτυπώνεται και στον τρόπο που γράφεις.

Σε κάθε περίπτωση είναι η δική σου επιλογή!